Communication Designer Nguyá»
n Tri PhÆ°Æ¡ng Äông trả lá»i PV của tạp chà Thiết kế & Mỹ thuáºt - Art & Design của TrÆ°á»ng Äại há»c VÄn Lang TP.HCM, sá» 06/2014:
Tri Äông tri tây: chÆ°a ngà y nà o không design
Gặp lại Há»a sỹ Nguyá»
n Tri PhÆ°Æ¡ng Äông, ngÆ°á»i thÆ°á»ng Äược nhắc Äến trong lÄ©nh vá»±c thiết kế Äá» há»a tại Viá»t Nam, trong dá»p thá»±c hiá»n các dá»± án thiết kế truyá»n thông, chúng tôi Äã có cuá»c trò chuyá»n vá»i anh xung quanh nghá» nghiá»p và những quan Äiá»m vá» thiết kế, thẩm mỹ ứng dụng tại Viá»t Nam và Mỹ, nÆ¡i anh Äang sinh sá»ng.
______________________________________________
Là ngÆ°á»i Äam mê thiết kế, anh vẫn trá»±c tiếp là m công viá»c nà y khi Äến Mỹ hay Äã chuyá»n hÆ°á»ng sang kinh doanh hoặc tÆ° vấn?
Tôi tiếp tục vá»i công viá»c quen thuá»c, là thiết kế trình bà y má»t tạp chà vÄn hóa Viá»t - Mỹ, má»t tạp chà giải trà Äá»a phÆ°Æ¡ng, sau Äó là là m Äá» há»a 2D, 3D cho hai Äà i truyá»n hình á» thà nh phá» Houston , tiá»u bang Texas . Tôi còn là m thiết kế từ xa (remote design) cho má»t công ty á» bắc Mỹ, tÆ° vấn thiết kế cho má»t và i công ty á» Viá»t Nam, và Äà o tạo kỹ nÄng thiết kế qua online cho sinh viên. NghÄ©a là chÆ°a má»t ngà y nà o không là m design, Äến hôm nay. (cÆ°á»i)
Là ngÆ°á»i không trÆ°á»ng thà nh, hay tá»t nghiá»p tại nÆ¡i nà y, và Äã qua thá»i thanh niên, nên so vá»i nhiá»u ngÆ°á»i, cÅ©ng nhÆ° tÆ°Æ¡ng quan áp lá»±c công viá»c, nhÆ° thế là tôi Äã may mắn.
NgÆ°á»i ta nói nÆ°á»c Mỹ là nÆ¡i không bao giá» thiếu cÆ¡ há»i cho những ngÆ°á»i trẻ, già u sáng tạo, nhiá»u tham vá»ng và dám thá»±c hiá»n những tham vá»ng Äó, nhÆ°ng cÅ©ng là nÆ¡i chuyên nghiá»p Äá» Äá»t bá» những ý tÆ°á»ng sáng tạo bay bá»ng. Trong lÄ©nh vá»±c thiết kế, anh thấy Äiá»u Äó có Äúng?
Thiết kế, vá»i nhiá»u lÄ©nh vá»±c, từ lâu Äã trá» thà nh má»t ngà nh công nghiá»p sáng tạo phát triá»n quan trá»ng. Là nÆ¡i có thá» trÆ°á»ng quảng cáo và tiếp thá» phát triá»n hà ng Äầu, dân trà vÄn minh, vÄn hóa tiêu dùng cao, tÃnh chuyên nghiá»p mạnh mẽ, nên viá»c là m nghá» thiết kế tại Äây, cùng vá»i các thá» trÆ°á»ng nhÆ° Äức, Nháºt, tôi tin rằng nó là má»t và i môi trÆ°á»ng nghá» nghiá»p mẫu má»±c.
Thá»±c dụng, tá» chức công viá»c rõ tÃnh mục ÄÃch và hiá»u quả, biên táºp các yếu tá» thiết kế chặt chẽ, là các bà i há»c tôi vẫn tâm Äắc cho Äến giá». Là m cái gì phải ra cái nấy. Các ý tÆ°á»ng khác biá»t, tạo cảm xúc, Äem lại chức nÄng má»i, hay hoà n thiá»n tinh vi dá»ch vụ Äang có, luôn Äược chà o Äón. à tÆ°á»ng hay, luôn phải là ý tÆ°á»ng Äi và o Äược Äá»i sá»ng qua khai thác thÆ°Æ¡ng mại. Nếu ý tÆ°á»ng chá» là phác thả bay bá»ng mà thôi, thì hoặc là thá» nghiá»m cá nhân, hoặc là Designer không có lý do Äá» tá»n tại. Äiá»u Äó giá» Äây không chá» Äúng á» Mỹ. Nên ai cÅ©ng phải cá» gắng, má»i má»t giá».
Khi còn á» trong nÆ°á»c anh Äã gắn bó rất sôi ná»i trong các hoạt Äá»ng Äà o tạo thiết kế, nhÆ°ng lại khá kÃn tiếng khi Äã qua Texas ?
NhÆ° các NTK á» Äây, tôi từng Äi là m công (Design in House, Remote Design), là m riêng (Freelance Design) và tham gia sinh hoạt hiá»p há»i nghá» nghiá»p.
Hoạt Äá»ng Äà o tạo thiết kế chá» diá»
n ra trên mạng internet thông qua Tri Äông Design Chat dà nh cho sinh viên và những ai quan tâm Äến kỹ nÄng thiết kế và sáng tạo, hay cho và i công ty VN cần huấn luyá»n ná»i bá». Hoạt Äá»ng Äà o tạo, tÆ° vấn nghá» nghiá»p chuyên sâu cho lá»p, nhóm nhá», cá nhân, hay là m thÆ°Æ¡ng hiá»u cho công ty, thông tin mang tÃnh ná»i bá», vì tÆ°Æ¡ng tác hẹp, nên viá»c chia sẻ thông tin, tất nhiên là không public theo kiá»u mạng xã há»i thÆ°á»ng thấy. Vì váºy cách á»n à o cÅ©ng khác.
Tôi luôn ấn tượng vá»i giáo dục thiết kế á» Äây - tá» chức Äà o tạo rá»ng và sâu, các ngà nh há»c má»i luôn Äược cáºp nháºt, Äón Äầu sá»± phát triá»n, cạnh tranh thá»±c chất trong sáng tạo. Tráºt tá»± nghá» nghiá»p nà y cho thấy sá»± phát triá»n nà y Äã từ rất lâu rá»i. Nhà trÆ°á»ng xem sinh viên ÄÃch thá»±c là chủ thá», là trung tâm Äá» phục vụ, Äá» phát triá»n xoay quanh há» má»t cách Äúng nghÄ©a. Các kỹ thuáºt, phÆ°Æ¡ng tiá»n, dá»ch vụ mà tôi Äược thấy táºn mắt, khiến cÆ¡ há»i chứng tá» mình của từng ngÆ°á»i là công bằng và rá»ng má».
Äôi khi, tôi tin rằng, ai Äược há»c trong các môi trÆ°á»ng nhÆ° thế, sẽ không có lý do gì mà lại há»c không giá»i Äược.
Äược biết thá»i gian qua anh vá» nÆ°á»c tham gia và o hoạt Äá»ng thiết kế không chá» má»t lần. Anh có nháºn xét gì vá» thá» trÆ°á»ng thiết kế nói chung và thiết kế truyá»n thông nói riêng so vá»i và i nÄm trÆ°á»c?
Do chÆ°a có dá»p Äi lại hay gặp gỡ nhiá»u, nên hiá»u biết của tôi hẳn chÆ°a xác Äáng. NhÆ°ng so vá»i cách nay 3 nÄm (lần vá» VN trÆ°á»c Äây), tôi nháºn thấy:
Vá» thá» trÆ°á»ng thiết kế, do ảnh hÆ°á»ng của khủng hoảng kinh tế, sá»± khu biá»t doanh nghiá»p lá»n/bé là rõ rà ng, nên quảng cáo và thiết kế tiếp thá» biến chuyá»n mạnh vá» hình thái phát triá»n. Các thÆ°Æ¡ng hiá»u biết quan tâm và o truyá»n thông hÆ¡n trÆ°á»c, bằng nhiá»u cách, từ PR báo chÃ, tạp chÃ, Äầu tÆ° hay cá» phần kênh truyá»n hình. Truyá»n thông thÆ°Æ¡ng mại gia tÄng nhanh, khiến âmón Än tinh thầnâ Äa dạng, phong phú cÅ©ng nhÆ° há»n tạp hÆ¡n trÆ°á»c. Nhiá»u thÆ°Æ¡ng hiá»u tiết kiá»m chi phà bằng cách trá»±c tiếp là m quảng cáo qua khuyến mãi, trao Äá»i quà tặng. Tiếp thá» qua mạng có vai trò tÃch cá»±c hÆ¡n trÆ°á»c. Má»t bá» pháºn thá» dân trung lÆ°u có Äá»i sá»ng khá hÆ¡n, khiến nhu cầu là m Äẹp qua chÄm sóc sắc Äẹp, thá»i trang, bà i trà nhà cá»a, không gian sá»ng, không gian nhà hà ng, quán cà phê⦠bắt mắt hÆ¡n trÆ°á»c rất rõ.
Äó là kết quả của cuá»c chuyá»n mình phong phú của cái Äẹp ứng dụng và o thá»±c tiá»
n Äô thá». Vì gắn bó trá»±c tiếp vá»i thÆ°Æ¡ng mại, những cái Äẹp, cái má»i cấp kỳ nà y còn cần thá»i gian chứng tá» (ngoại trừ khá nhiá»u những cái Äẹp quen thuá»c cóp nhặt từ khắp nÆ¡i, và còn lá» dấu, Äang Äược thừa nháºn nhÆ° sá»± tiến triá»n không bà n cãi). Nhiá»u công ty thiết kế tá»n tại nhÆ° sá»ng sót lâu ngà y bá»i các viá»c ngắn hạn, hÆ¡n là phát triá»n theo Äá»nh vá», dá»± án dà i hÆ¡i.
Kỹ thuáºt nghá» design ứng dụng Äã á» mức cạnh tranh, và mang tÃnh khẳng Äá»nh, cho dù Design của chúng ta vẫn chÆ°a nhiá»u Äặc trÆ°ng Äá» Äược biết Äến từ bên ngoà i. Äáng tiếc hÆ¡n, do ảnh hÆ°á»ng từ suy thoái kinh tế, thêm má»t lần là m MTUD của chúng ta cháºm nhá»p phát triá»n.
Vá» viá»c Äà o tạo các thiết kế, anh có nháºn thấy khác biá»t gì so vá»i trÆ°á»c?
Vá» thá» trÆ°á»ng giáo dục thiết kế, sau là n sóng má»t sá» bạn trẻ thà nh công ban Äầu, vá»i nhiếp ảnh, vẽ minh há»a, thá»i trang vá»i sá»± tiếp sức của truyá»n thông mạng xã há»i, nguá»n cảm hứng của ngÆ°á»i trẻ Äược khÃch lá» nhÆ° phong trà o. Lượng ngÆ°á»i theo Äuá»i nghá» thiết kế gia tÄng, khiến các cÆ¡ sá» Äà o tạo design của các trÆ°á»ng/ trung tâm liên kết Äược mùa vá»i thÆ°Æ¡ng mại hóa giáo dục thiết kế, nhất là Äá» há»a truyá»n thông, thá»i trang, nhiếp ảnh. Khoa design của má»t sá» trÆ°á»ng Äại há»c Ãt nhiá»u cÅ©ng trong vòng ảnh hÆ°á»ng nà y. Mặt Äược, là nháºn thức chung của xã há»i, của khách hà ng có lợi hÆ¡n cho ngÆ°á»i hà nh nghá» - hầu nhÆ° designer Äá»u có viá»c Äá» là m, má»t sá» designer Äã mau có Äược giá»ng Äiá»u nghá» nghiá»p riêng. Mặt chÆ°a Äược, là nhiá»u nÆ¡i Äà o tạo hay má» ngà nh má»i còn non, nông, hay nóng vá»i. Má»t và i giáo trình, cách là m của GV trẻ thiếu trách nhiá»m khi xem SV nhÆ° dạng thức thá» nghiá»m ý chà cá nhân. Mà GV thì Äã trẻ hÆ¡n trÆ°á»c.
Nhìn chung, thá» trÆ°á»ng thiết kế Äã Äòi há»i cao hÆ¡n vá» chất lượng, trong khi sá»± chuyá»n biến vá» chất lượng trong Äà o tạo thiết kế chÆ°a thá»±c ấn tượng và tÆ°Æ¡ng xứng.
Äáng chú ý, sau 2 nÄm Äược theo Äuá»i, Illustration (dạng vẽ minh há»a) hiá»n Äang nhÆ°á»ng chá» cho là n sóng má»i - những ngÆ°á»i trẻ ảnh hÆ°á»ng từ Äôi ba tạp chà của công nghá» giải trÃ, Äã Äá» xô tìm và ra ngoà i theo há»c vá» visual art. Äây có thá» là tÃn hiá»u hợp thá»i cho các bạn trẻ yêu design á» TP.HCM?
Anh có nhắc Äến âgiảng viên trẻ hÆ¡n trÆ°á»câ theo nghÄ©a âchÆ°a Äượcâ?
Tôi luôn ủng há» hết mình cho má»i sá»± trẻ trung của ý tÆ°á»ng và quan niá»m sáng tạo, nhất là của ngÆ°á»i trẻ tuá»i. Tuy váºy cần có cái nhìn thá»±c chất và trách nhiá»m trong Äà o tạo. Má»t nhà thiết kế (NTK) giá»i có thá» không trá» thà nh má»t giảng viên (GV) giá»i, nhÆ°ng má»t GV giá»i chắc chắn phải là má»t ngÆ°á»i giá»i nghá». NÄng lá»±c khái quát, tá»ng hợp, lý thuyết hóa, phân tÃch má»t vấn Äá» sẽ phát huy hiá»u quả cùng trải nghiá»m nghá» nghiá»p, và chá» vì thế GV má»i có Äược sá»± phong phú trong lý giải, phân tÃch bà i há»c, tinh tế trong sá»a bà i ÄỠán từ ÄÆ¡n giản Äến phức tạp cho sv. GV trá» nên giá»i trong quá trình giảng dạy luôn Äược chá» Äợi. NhÆ°ng Äáng chá» Äợi hÆ¡n cả vá»i mỹ thuáºt ứng dụng không phải là lý thuyết, là các GV âchayâ nhÆ° váºy. GV trÆ°á»ng thà nh từ cá»±u sinh viên có Äược trải nghiá»m gì vá» nghá» nghiá»p Äá» chia sẻ, là Äiá»u rất khó khẳng Äá»nh. Có thá» nhiá»u nÆ¡i cần sá» lượng GV hÆ¡n chất lượng của há» chÄng?
May thay, tại trÆ°á»ng ÄH VÄn Lang, tôi chÆ°a thấy GV trẻ theo kiá»u trẻ của nhiá»u trÆ°á»ng khác.
Vừa rá»i anh có nói chuyá»n chuyên Äá» âWhy Designâ vá»i sinh viên MTCN trÆ°á»ng ÄH VÄn Lang. Buá»i mạn Äà m ấy có tạo cho anh những ấn tượng khác biá»t vá» cách nhìn sinh viên thá»i anh còn giảng dạy?
Trong ba, bá»n nÄm qua - khoảng thá»i gian má»t thanh niên sá»ng chÆ°a hết Äá»i SV của mình - truyá»n thông và mạng xã há»i Äã bùng ná» ghê gá»m trong phát triá»n. Viá»c nà y khiến má»t thanh niên có Äược tá»± tin hÆ¡n trÆ°á»c, và là má»t SV design thì Äã biết khẳng Äá»nh mình nhÆ° má»t nhu cầu. Bằng trải nghiá»m sá»ng và vÄn hóa cá nhân, bạn nà o cÅ©ng gánh chá»u áp lá»±c của viá»c thay Äá»i và tiến bá», nhÆ°ng do chÆ°a Äuợc chuẩn bá» Äủ từ phá» thông, nên các kỹ nÄng tÆ° duy Äá»c láºp, phản biá»n Äược pha trá»n sai âmà uâ vá»i cái âtôiâ nghá» sÄ©, khiến nhiá»u bạn mất nhiá»u thá»i giá» Æ°u tÆ° vá» phÆ°Æ¡ng pháp sá»ng, há»c, sáng tạo, sáng tác của mình. Hoặc là khá vô hÆ°á»ng. Nhiá»u bạn không há» biết rằng Designer không phải là má»t nghá» sÄ© thuần túy.
Và dụ nhÆ° trông chỠý tÆ°á»ng từ Google khi lÆ°á»t web tìm hình ảnh, hoặc xem nhẹ nguyên lý của nghá» thuáºt chữ, hay tôn vinh hiá»u ứng ânhÆ° tháºtâ trong 3D,⦠Äá»u là các cách cá»±c Äoan, lạm dụng, hay thiếu thá»a Äáng trong tá»ng thá» thiết kế - lá»i phá» biến của SV các nÆ¡i. Cần có các chuyên Äá», workshop, hay môn há»c vá» kỹ nÄng thiết kế chung, cÅ©ng nhÆ° cho chuyên ngà nh riêng.
Dù sao, Äược Äi trong sân trÆ°á»ng, giảng ÄÆ°á»ng, ngá»i trong há»i trÆ°á»ng, hay studio của ÄH VÄn Lang và khoa MTCN, tôi Äã luôn xúc Äá»ng khi có Äược các khoảnh khắc sá»ng cùng các bạn SV. Há» trẻ trung, khá»e khoắn trong thẩm mỹ, ngang nhiên trong sáng tạo, và già u mà u sắc và mau cáºp nháºt hÆ¡n xÆ°a.
Anh có thá» cho biết cụ thá» hÆ¡n vá» những dá»± án Äã thá»±c hiá»n? Vá»i Äá»i tác, các chuyến trá» vá» nà y có chi phà Äáng ká» nhÆ° lá»i Äá»n?
- (cÆ°á»i) Vá»i tôi, Äược tham gia và o các hoạt Äá»ng thiết kế nói chung hay thiết kế truyá»n thông nói riêng á» trong nÆ°á»c luôn là niá»m vui của sá»± trá» vá». Còn khi xem xét yếu tá» thá» trÆ°á»ng nghá» nghiá»p, tôi cÅ©ng vui vẻ cạnh tranh. Thá»±c tế thì dá»± án nà o cÅ©ng Äược thá»±c hiá»n vá»i má»t chi phà hợp lý trong toan tÃnh có hiá»u biết. Äó chÃnh là thá»±c chất.
Tôi vừa hoà n thà nh layout/design cuá»n guide book du lá»ch Saigon zoom in, cuá»n Äầu tiên trong serie của VVTG (Vietnam Visual Travel Guide) nÄm 2014, còn nÄm rá»i, Äã hoà n tất hai dá»± án thiết kế truyá»n thông khác. Và o cuá»i tháng 9/2013, tôi Äà o tạo ngắn ngà y vá» Äá» há»a truyá»n hình cho phòng thiết kế và kỹ xảo, Äà i truyá»n hình VÄ©nh Long, má»t Äà i khu vá»±c có lượng ngÆ°á»i xem Äông nhất ÄBSCL. Äây là Äà i có má»t sá» chÆ°Æ¡ng trình phim có chá» sá» rating và o cuá»i buá»i chiá»u cao nhất VN. Tôi phá» biến nguyên lý thiết kế Äá» há»a 2D, 3D, nghiá»p vụ chữ. Các há»c viên tại Äây liên tục là m các bà i táºp ý tÆ°á»ng, phác thảo nhanh, thiết kế tiêu Äá», hình hiá»u, bảng chữ, sau cùng là váºn dụng và o viá»c là m trá»±c tiếp lên sóng truyá»n hình.
Tháng 11, tôi trá» vá» theo dá»± án tái cấu trúc má»t tạp chà tại TP.HCM, nâng cấp hình ảnh qua ná»i dung, cùng thiết kế, trình bà y. Nay Äã hoà n tất. Có má»t Äiá»u khá thú vá» là tiết mục thá»i trang Äặc sắc trong Äêm truyá»n thá»ng âHòa sắcâ của khoa Äã Äược giá»i thiá»u trang trá»ng vá»i 12 trang trong ấn phẩm nà y. Ão dà i cách Äiá»u, vá»i các thiết kế, ngÆ°á»i mẫu thá» hiá»n Äá»u là SV, viá»c chụp và dà n dá»±ng thá»±c hiá»n ngay tại studio của khoa MTCN VÄn Lang. Qua truyá»n thông, bà i há»c nay trá» thà nh tác phẩm, là và dụ má»i nhất cho tÃnh ứng dụng của thiết kế và Äà o tạo tại khoa.
Viá»c bên lá», tranh thủ các lúc rảnh ngắn ngủi, tôi Äã ká»p dá»± Äêm truyá»n thá»ng của khoa design trÆ°á»ng STU, bình bà i Äá» há»a bên trÆ°á»ng Hoa Sen, gặp gỡ hai nhóm SV Kiến trúc, viết hai bà i báo vá» ÄỠán tá»t nghiá»p, tham dá»± Äêm âHòa sắcâ, và trò chuyá»n chuyên Äá» âWhy Designâ vá»i SV khoa MTCN trÆ°á»ng VÄn Lang.
Có ngÆ°á»i nói, anh sẽ không âTri Tâyâ mãi, mà sẽ trá» vá» là m âTri Äôngâ nhÆ° Äã từng. Anh có bình luáºn gì vỠý nà y?
Xin cảm ơn hình ảnh và von nà y!
Má»i ngà y, tôi Äá»u cá» là m má»i cách nhìn âÄôngâ và o design âtâyâ , hay âtâyâ và o design âÄôngâ của mình. Äiá»u Äó khiến ngÆ°á»i Mỹ còn thuê tôi design, cÅ©ng nhÆ° vẫn có cÆ¡ há»i trá» vá» là m viá»c tại nÆ¡i tôi Äã trÆ°á»ng thà nh nhÆ° thá»i gian qua.
Nếu chÆ°a phải là thÆ°á»ng xuyên, thì tôi mong mình cÅ©ng có dá»p lên lá»p, hay sá»a bà i ÄỠán cho SV, và dụ nhÆ° SV của khoa MTCN trÆ°á»ng VÄn Lang, và dụ váºy.
Xin cảm Æ¡n anh vá» cuá»c trò chuyá»n cá»i má» nà y.
Recent Comments